De bekendste christelijke feesten zijn natuurlijk carnaval, Pasen, Pinksteren en Kerstmis. Maar dat zijn natuurlijk niet de enige feesten die door Christenen gevierd worden. Veel van deze feesten zijn bij veel mensen helemaal niet bekend, of maar deels. Daarom hieronder een korte beschrijving van deze feesten en een meer uitgebreidere beschrijving van de vier grote feesten.
6 januari: drie koningen
Driekoningen, Epifanie of Openbaring van de Heer is een christelijke feestdag die elk jaar op 6 januari wordt gevierd. Op deze dag wordt het bezoek van drie wijzen aan het kind Jezus in Bethlehem gevierd. De sterheeft hen naar hem toegebracht. Door de oosters-orthodoxe christenen wordt dit feest gevierd om de dag te gedenken van de doop van Jezus in de Jordaan. Toen maakte een stem vanuit de hemel openbaar, dat Jezus de Heer, de Messias is.
Toen begon Jezus zijn openbare optreden. De katholieke christenen vieren de doop van Jezus een week later. Het feest van Driekoningen wordt van oudsher op verschillende manieren gevierd. Een van deze gebruiken is dat de kinderen op of rond Driekoningen, verkleed als deze koningen, van huis tot huis liedjes gaan zingen en hiervoor van de toehoorders wat geld of snoep krijgen. Een ander gebruik in nog veel gezinnen is, dat men een boon stopt in het deeg van koek of oliebollen: wie de boon vindt in zijn koek of oliebol mag die dag koning zijn en het menu samenstellen. Ook worden er spelen en optochten gehouden.Met dit feest wordt ook de kersttijd afgesloten.2 februari: presentatie van Christus in de Tempel
Dit feest is precies veertig dagen na Kerstmis. Het is de herdenking van de Opdracht van de Heer in de Tempel en het zuiveringsoffer dat Maria veertig dagen na de geboorte van Jezus volgens de Joodse wet moest brengen. Het is de laatste feestdag waarvan de datum verbonden is aan die van Kerstmis. Op deze dag worden traditioneel kaarsen gewijd en een kaarsenprocessie gehouden vóór de mis. Ook hoort hier de traditie van pannenkoeken eten bij.
Carnaval
Tijdens carnaval zijn er feesten waarop gedanst en gedronken wordt, er zijn optochten, waarin soms de draak wordt gestoken met bekende personen en gezagsdragers en veel mensen verkleden zich. De voorbereiding van carnaval begint al op elf november, door carnavalsvierders de elfde van de elfde genoemd. Op deze 'gekkendag' kiest de 'Raad van Elf' de Prins Carnaval van dat jaar.
Da dag waarop het carnaval begint, hangt af van de wisselende datum waarop Pasen jaarlijks wordt gevierd. De zevende zondag voor Paaszondag is carnavalszondag. Op carnavalszaterdag of -zondag nemen de Prinsen Carnaval
voor drie dagen op rituele wijze de macht over van de autoriteiten in dorpen en steden (de machtsoverdracht of sleuteloverdracht) en vieren met hun “onderdanen”, de carnavalsvierders, de tijdelijke vestiging van hun rijk. Carnavalsvierders verkleden zich en nemen in drie dagen bezit van de straat en de cafés.. De feestlocaties zijn versierd met maskers en serpentines en de muziek bestaat uit vaak speciaal gemaakte carnavalsliedjes. Op één van de drie carnavalsdagen trekt de optocht door de straten, de zegetocht van Prins Carnaval. Op carnavalsdinsdag rond middernacht wordt in veel plaatsen in een collectief afsluitingsritueel afscheid genomen van het rijk en zijn Prins. Carnavalsmascottes en symbolen worden dan verbrand, begraven of verdronken. Aswoensdag
Aswoensdag is de eerste dag na het carnavalsfeest en de eerste dag van de vastentijd van 40 dagen.
Wereldgebedsdag
Iedere eerste vrijdag van maart gaat het gebed de wereld rond. Wereldgebedsdag wordt georganiseerd door christenvrouwen, die door gebed en actie invloed willen uitoefenen op mensen en hun omgeving.
Maria boodschap
Op deze dag herdenkt men dat de engel Gabriël aan Maria de boodschap bracht dat zij moeder zou worden van Jezus.
Palmzondag
Op deze dag wordt de intocht van Jezus in Jeruzalem herdacht. De pelgrims, die vanwege Pesach, het joodse feest van de ongezuurde broden in de stad waren, verwelkomden hem met palmtakken. Al in de middeleeuwen werd dit feest gevierd. Optochten van kinderen die achter een fanfarekorps aanlopen en in hun hand een palmpasenstok houden, zijn hier, in bepaalde delen van Nederland, een overblijfsel van. Deze stokken worden versierd met een broodhaantje, slingers en snoep. De palmpasenstokken zien er per regio anders uit, maar dragen vaak een haantje van brood, groen takjes, gekleurde eieren, slingers en kransen met snoep.
Witte donderdag
Op deze donderdag voor Pasen wordt de laatste avondmaaltijd herdacht die Jezus had met zijn twaalf discipelen.Op Witte Donderdag vindt 's avonds in de kerken de eucharistie (rooms-katholieken) of de instelling van het avondmaal (protestanten) plaats. De gelovigen eten op deze avond brood en drinken wijn. Het brood verwijst naar Jezus' lichaam, de wijn naar het bloed dat Jezus offerde omwille van het heil van de mensen. Door het avondmaal zullen de christenen Jezus en zijn dood blijven gedenken.
Goede vrijdag
De dag na witte donderdag is Goede Vrijdag.
Op deze dag wordt in kerkdiensten de kruisiging van Jezus herdacht. Goede Vrijdag wordt goed genoemd omdat de christenen geloven dat Christus' vrijwillige dood betekende dat God zich om het menselijk lijden bekommerde en het zelf op zich nam. In katholieke kerken wordt rond 3 uur in de midddag een "kruiswegstatie" gelopen, een optocht langs afbeeldingen van het vehaal van de marteling, het dragen van het kruis en de kruisiging van Christus.Stille zaterdag
Stille Zaterdag is de dag na goede vrijdag en de dag voor Pasen. Het is tevens de laatste dag van de vastentijd, die 40 dagen eerder begon op Aswoendag. Stille Zaterdag herinnert aan de periode dat Christus dood in het graf lag. In afwachting van de volgende paasmorgen heerst dan in het kerkelijk leven stilte.
Pasen
Met Pasen wordt de opstanding van Jezus uit de dood nadat hij op Goede Vrijdag gestorven is gevierd. Christenen herdenken met Pasen de herrijzenis van Jezus uit het graf, op de derde dag na zijn kruisiging. In veel kerken wordt in de nacht van stille zaterdag op Paaszondag een wake gehouden. Aan het einde van deze wake wordt de Paasdag met feestelijk gezang begroet. Vroeger was Pasen ook een seizoensgebonden landbouwfeest. Het gaf het begin van de lente aan en het einde van een tijd van schaarste.
Veel paasgebruiken zijn afgeleid van dit niet-christelijke lentefeest, zoals het rapen van eieren.Boeren beschouwden eieren als de oorsprong van kracht. Ze begroeven ze in hun velden zadat ze hun kracht in de grond zouden doorgeven en voor een goede oogst zouden zorgen.Later dienden de eieren voor de katholieken ook om na de veertigdaagse vastenperiode (die na de viering van Carnaval begon) weer op krachten te komen. Tegenwoordig wodt dit feest natuurlijk ook geëxploiteerd door winkels met chocolade paaseitjes, paashazen etc. Veel mensen kennen het paasfeest dan ook met de paashaas in gedachten.
Beloken Pasen
De eerste zondag na Pasen. Met beloken Pasen wordt de vreugde van Pasen afgesloten. De kerk gaat over tot de orde van de dag.
Hemelvaartsdag
Hemelvaart valt altijd op donderdag, de veertigste dag na Pasen. Op deze dag vieren christenen de hemelvaart van Jezus.
Pinksteren
Op deze vijftigste dag na Pasen, de laatste dag van de paastijd, wordt in de christelijke kerken herdacht dat de Heilige Geestt neerdaalde over de apostelen.
Eerste zondag van de Advent
De Advent is de tijd van voorbereiding voor het kerstfeest; de tijd waarin de komst en wederkomst van Jezus wordt verwacht. Omdat het Latijnse woord voor 'komst' of 'het komen' 'adventus' is, worden de vier weken vóór Kerstmis 'Advent' genoemd.
Kerstavond
De avond voor kerstmis. Op deze avond wordt de geboorte van Jezus gevierd. In veel christelijke kerken gebeurd dit met een nachtmis.
Kerstmis
Met Kerstmis vieren de christenen de geboorte van Jezus. Dit gaat veelal gepaard met het geboorte verhaal van Jezus, en een uitgebeid familiefeest. Hier komt een kerstboom, kerstdiner en vaak ook cadeautjes aan te pas.
Toepassing Deelvraag 4
Pasen
Deze blog hebben wij gemaakt, omdat wij hebben gemerkt, dat er te weinig aandacht wordt besteed op basisscholen aan feesten van de verschillende religies, buiten die van het christendom. Voor het christendom zijn er al ontzettend veel lessen bedacht door leerkrachten rond het thema Pasen. Hier worden hele projectmappen voor gemaakt die elk jaar, wellicht een klein beetje aangepast, uit de kast worden getrokken, om het Paasfeest weer te vieren. Nu zijn wij opzoek gegaan naar een ander uitgangspunt bij het geven van lessen rond het thema Pasen.
Na veel gezocht te hebben, kwamen we de op de site van Arkade-Cilon terecht. Deze organisatie geeft advies en begeleiding bij identiteit en levensbeschouwing op de basisschool. Zij hebben verschillende projecten gemaakt, waaronder een project voor Pasen. Dit is echter niet het maken van kuikentjes en het verven van eieren, maar gaat dieper in op het onderwerp Pasen en de werkelijke betekenis.
Arkade-Cilon geeft de volgende samenvatting en verantwoording voor het gemaakte lesmateriaal: “In dit materiaal staat steeds een kunstafbeelding centraal. Het gezamenlijk, aandachtig bekijken van dat kunstwerk is de kern. Het gaat er om dat de kinderen goed kijken, zich kunnen identificeren met de figuren die zijn afgebeeld, en leren verder te kijken dan alleen naar het eerste beeld. Wat wil dit beeld uitdrukken? Wat vertelt het mij? Wat doet het mij? Het gaat dus meer om beleving en houding, dan om kennisvermeerdering.
Iedere les is op zichzelf te gebruiken. Dat geldt ook voor de dagopeningen. Er is echter wel een verband tussen de les van Carnaval & Aswoensdag en de volgende lessen. Geen dwingend verband, meer een rode lijn. Door al de lessen te doen worden kinderen vaardiger in het kijken naar (religieuze) kunst en zullen ze ook de rode lijn herkennen.”
Dit pakket is op de volgende site te downloaden: http://www.arkade.nl/beeldwijzer/indexpasen.html
Hier zijn de handleidingen en afbeeldingen te vinden die het Paasproject een heel nieuwe kijk geeft. Deze zijn er voor de volgende onderwerpen rond het thema Pasen:
• Carnaval en Aswoensdag
• Veertigdagentijd/Palmpasen
• Dagopeningen voor de goede week
• Witte donderdag
• Goede vrijdag
• Pasen
• Pinksteren
Kersttijd
Rond de kersttijd wordt er op veel basisscholen stilgestaan bij de geboorte van Jezus. Het kerstverhaal wordt verteld en er worden stalletjes gemaakt, of afbeeldingen van het kerstverhaal ingekleurd. Ook worden er Kerstmannetjes en cadeautjes ingepakt, om de klas mee te versieren. Er is echter nog een andere manier om in deze tijd bezig te zijn met het kerstfeest.
Arkade-Cilon heeft voor deze periode ook een lessenserie gemaakt, die de aandacht van kinderen op een heel ander punt weet te trekken dan bovenstaande. Zij geven de volgende samenvattingen en verantwoording voor dit project: “Hieronder vindt u, zowel voor de midden- als voor de bovenbouw, een serie van vier lessen bij de feesten rond Kerstmis: Sint Maarten, Advent, Kerstmis en Driekoningen. In al deze lessen staat een kunstafbeelding centraal. Bij iedere afbeelding krijgt u een opzet voor één à twee lessen van 20 tot 30 minuten, inclusief een (spiegel)verhaal of gedicht. Het gaat in deze lessen meer om de beleving van de kinderen, door middel van identificatie, dan om kennisvermeerdering. Het algehele doel van deze serie is: het, door middel van beeldende kunst, opbouwen van een verwachtingsvolle houding van op weg gaan, van uitwisseling en ervaring rond de advents- en kersttijd.”
“In de middenbouw (groep 4, 5, 6) ligt de nadruk op verwondering. De kinderen worden gestimuleerd zich open te stellen voor het wonder, voor mysterie. Door te zoeken naar identificatiemogelijkheden in het beeld of het bijbehorende verhaal krijgen de kinderen de kans het wonder als het ware zelf mee te maken”.
Ook dit lespakket is op de volgende site te downloaden: http://www.arkade.nl/
Hier zijn de handleidingen en afbeeldingen te vinden die het kerstproject een heel nieuwe kijk geeft. Deze zijn er voor de volgende onderwerpen rond de kersttijd:
· Sint Maarten
· Advent
· Kerstmis
· Driekoningen
